Generał Sosabowski i 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa uhonorowani przez rząd Wielkiej Brytanii 

Uznanie dla gen. bryg. Stanisława Sosabowskiego i wdzięczność żołnierzom dowodzonej przez niego 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej wyraził w śodę wiceminister obrony Wlk. Brytanii Vernon Coaker. Przywracamy dobre imię naszemu bohaterowi - podkreślił wicepremier i szef MON Władysław Kosiniak-Kamysz.

Brytyjski wiceminister obrony oraz m.in. wicepremier i szef MON uczestniczyli w zorganizowanej w Warszawie uroczystości uhonorowania gen. Sosabowskiego i 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej przez Rząd Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej.
Generał Sosabowski - uważany przez większość historyków za jednego z najlepszych polskich dowódców w czasie II wojny światowej - został przez swojego brytyjskiego przełożonego, gen. Fredericka Browninga, obarczony odpowiedzialnością za niepowodzenie Operacji Market Garden w 1944 r. i pozbawiony dowództwa nad 1. Samodzielną Brygadą Spadochronową. Zdaniem historyków, Sosabowski stał się kozłem ofiarnym, a główną odpowiedzialność za fiasko Market Garden ponosił sam Browning. O tym, że postawę polskiego generała w nieudanym alianckim desancie w okolicy Arnhem inni zwierzchnicy ocenili wysoko może świadczyć fakt wręczenia mu zaraz po tej bitwie Krzyża Walecznych.
Kosiniak-Kamysz powiedział podczas uroczystości, że brytyjski rząd postanowił - we współpracy z polskim rządem, po rozmowie obu premierów kilka miesięcy temu - że najwyższy czas dokończyć niezamkniętą sprawę rehabilitacji gen. Sosabowskiego. Stwierdził, że po zakończonej niepowodzeniem Operacji Market Garden nie uwzględniono znacznych wysiłków państw biorących udział w operacji - wymieniając w szczególności polskich spadochroniarzy pod dowództwem gen. Sosabowskiego. "Dziś doceniamy niezwykły wkład formacji, którą on prowadził" - powiedział Coaker.
Stanisław Sosabowski urodził się 8 maja 1892 r. w kolejarskiej rodzinie w Stanisławowie. W listopadzie 1918 r. zgłosił się do Wojska Polskiego. Ze względu na zły stan zdrowia objął funkcję oficera do specjalnych poruczeń w Ministerstwie Spraw Wojskowych i nie brał udziału w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. W l. 1928-1939 pełnił funkcje dowódcze w 75. pułku piechoty, pułku Strzelców Podhalańskich, 9. Pułku Piechoty Legionów i 21. Pułku Piechoty Dzieci Warszawy.
Podczas kampanii wrześniowej brał udział w walkach w rejonie Mławy, a następnie bronił Warszawy od strony Grochowa. Dwa dni po podpisano aktu kapitulacji stolicy, 29 września, 21. Pułk i Sosabowski - jego dowódca zostali odznaczeni orderami Virtuti Militari III klasy. Na krótko trafił do niemieckiej niewoli, ale udało mu się zbiec i wstąpił do Służby Zwycięstwu Polski (pierwszej konspiracyjnej organizacji, na bazie której potem powstały ZWZ i AK).
Dostał rozkaz przedarcia się przez Węgry do Francji, by przekazać meldunki o sytuacji w kraju rządowi na uchodźstwie. Wkrótce po dotarciu do Paryża otrzymał przydział na dowódcę piechoty dywizyjnej w odtwarzanej 4. Dywizji Piechoty, która stacjonowała w obozie w Parthenay. Pod koniec czerwca 1940 r., po klęsce Francji, udało się mu razem z kilkoma tysiącami innych polskich żołnierzy dotrzeć do Wielkiej Brytanii. Tam został mianowany dowódcą formującej się 4. Kadrowej Brygady Strzelców. Sosabowski zaproponował, by na bazie tej formacji stworzyć pierwszą w historii Wojska Polskiego jednostkę spadochronową. Szkolenia odbywały się w ośrodku w Largo House, zaś skoki spadochronowe na lotnisku Ringway.
Brygada wzięła udział w największej w II wojnie światowej operacji powietrzno-desantowej sprzymierzonych, której celem było opanowanie mostów na Renie w pobliżu holenderskiego Arnhem. Po obarczeniu go odpowiedzialnością za fiasko Operacji Market Garden i odebraniu mu dowództwa 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej Sosabowski dostał obowiązki Inspektora Jednostek Etapowych i Wartowniczych, co w praktyce oznaczało odsunięcie go na boczny tor.
W Polskich Siłach Zbrojnych służył aż do ich rozwiązania w 1947 r. a przez następne dwa lata pracował w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia. Organizację pod taką nazwą powołał brytyjski rząd, by pomagać zdemobilizowanym polskim żołnierzom (tym, którzy nie zamierzali wracać do kraju) w nabyciu kwalifikacji potrzebnych do pracy w cywilu. W 1949 r. zaproponowano mu pracę magazyniera, którą przyjął. Działał w polskich organizacjach kombatanckich. Rehabilitacji i uhonorowania nie doczekał. Gen. Sosabowski zmarł w 1967 r., zaś w 1969 r. jego szczątki zostały przewiezione do Polski i złożone na Powązkach.
Postać generała Sosabowskiego pojawia się w słynnym filmie „O jeden most za daleko” w reżyserii Richarda Attenborough z 1977 roku. Jego pozytywną rolę podczas nieudanej operacji Market Garden odtwarza tam zmarły w tym roku Gene Hackman.

fot. Wikipedia.org